Gezond op vakantie: infectieziektes

In het buitenland komen soms ziekten voor die in ons land (nog) niet voorkomen.

Je hond kan hier behoorlijk ziek van worden. Daarom is bescherming belangrijk. Dit kan bijvoorbeeld door inentingen of andere voorzorgsmaatregelen zoals het gebruik van anti-tekenmiddel of een ontwormingskuur.

Veel van de ziekten waar je hond jaarlijks voor ingeënt wordt, komen ook voor in het buitenland. Het is dus belangrijk om de jaarlijkse vaccinaties up to date te houden, ook als je naar het buitenland gaat.

Ga voor je op vakantie gaat naar een land aan de Middellandse Zee altijd even naar je dierenarts om te bespreken welke voorzorgsmaatregelingen je kunt treffen.

Raadpleeg altijd de dierenarts als je hond (op de bestemming of tot enkele maanden na thuiskomst) één van de volgende verschijnselen vertoont:
. koorts
. rood-bruine urine
. kreupelheid
. sloomheid
. hoesten
. benauwdheid
. bleke slijmvliezen
. vermagering

Hieronder lees je meer over de meest voorkomende ziektes, symptomen, preventie en behandelingen:

De Ziekte van Lyme komt tegenwoordig steeds vaker voor bij de mens. Ook honden kunnen klachten krijgen.

De Ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie die wordt overgebracht door de Ixodes ricinus teek (schapenteek). Deze teek moet minstens 48 uur bloedzuigen voordat er een bacterie overgebracht wordt.
Na infectie vermenigvuldigt en verspreidt de bacterie zich in de huid. Bij mensen zie je dan een rode cirkel op de huid. Bij de hond is dit niet bekend.

Daarna verspreidt de bacterie zich door het lichaam (onder andere naar de gewrichten). Het aantal honden waarbij - na infectie - de ziekte van Lyme zich ontwikkelt is laag (5-10% van de geïnfecteerde honden wordt ook echt ziek).

Bloedonderzoek op antilichamen tegen de bacterie is in het acute stadium vaak negatief, omdat er nog geen antilichamen gevormd zijn. Herhalen van het bloedonderzoek na enkele weken is dan zinvol.

symptomen: de ziekte van Lyme veroorzaakt bij je hond meestal geen klachten. Als er symptomen zijn houden die meestal verband met de afweerreactie van de hond. Mogelijk is lamlendigheid, verminderde eetlust, gezwollen lymfeklieren of koorts met gezwollen pijnlijke gewrichten.

preventie: zorg voor een goede tekenafweer. Gebruik een goede tekenband, eventueel in combinatie met een spot-on tekenpipet. Controleer je hond dagelijks en verwijder eventueel aanwezige teken met een tekentang.

behandeling: de behandeling bestaat uit het toedienen van antibiotica (doxycycline). De behandelingsduur is minimaal 2-3 weken en de meeste honden reageren vrij snel (binnen 24-48 uur) op de behandeling.

Babesiose is een infectie die wordt veroorzaakt door de ééncellige parasiet (protozo) genaamd ′Babesia canis′.

Deze parasiet wordt overgedragen door teken van de soort ′Dermacentor reticularis′. Deze teken zijn door de zachte winters nu ook in Nederland ontdekt. De teek komt in Europa voor in Zuid-Engeland, Zuid-België, Duitsland en alle landen ten zuiden hiervan.

symptomen: een hond kan de ziekte ontwikkelen nadat een besmette teek gedurende twee tot drie dagen bloed heeft gezogen. De babesia-parasiet dringt de rode bloedcellen van de hond binnen en vermenigvuldigt zich daar tot de rode bloedcellen openbarsten.

Na 1 tot 2 weken kan dit ziekteverschijnselen geven. De klachten zijn in eerste instantie vaag: de hond is slomer, eet minder graag en heeft vaak koorts. Na enkele dagen ontstaan verschijnselen zoals bloedarmoede, geelzucht en de typische (rood)bruin verkleurde urine.
Uiteindelijk kan een dier in shock raken en zonder behandeling kan een hond aan Babesiose overlijden. De diagnose wordt gesteld met behulp van speciaal bloedonderzoek (PCR test).

preventie: het is natuurlijk beter om te voorkomen dat uw dier ziek wordt. Preventief tegen babesia is er een vaccin beschikbaar. Hierdoor wordt een beperkte bescherming tegen de klinische symptomen gegeven. Let op: dit biedt dus geen bescherming tegen de infectie en kan dus ook niet als alternatief van tekenbestrijding gebruikt worden. Gebruik een goede tekenband, eventueel in combinatie met een spot-on tekenpipet. Controleer je hond dagelijks en verwijder eventueel aanwezige teken met een tekentang.

behandeling: de behandeling moet zo snel mogelijk gestart worden. Hoe eerder, hoe beter de kans op genezing. De behandeling bestaat uit 2 injecties Imidocarb met een tussentijd van zo′n 10 dagen.

Ehrlichiose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een soort bacterie genaamd ′Ehrlichia canis′. Deze parasiet wordt overgedragen door teken van de soort ′Rhipicephalus sanguineous′, ook wel ′bruine hondenteek′ genoemd.

Deze teken komen in Nederland (nog) niet voor. De teek komt in Europa vooral in het zuiden voor, in de landen rond de Middellandse zee en in Frankrijk.

symptomen: er zijn drie fasen van Ehrlichiose. In de acute fase (1-3 weken na infectie) zien we vaak koorts, verminderde eetlust, bloedingen en algemeen ziek zijn. Als de ziekte niet wordt herkend, kan deze overgaan in een subklinische fase, waarin de hond uiterlijk geen verschijnselen meer vertoont, maar waarin de parasiet nog wel in de hond aanwezig is.

Sommige honden zijn in staat om de parasiet in deze fase alsnog uit hun lichaam te krijgen. Lukt dit niet dan kan de ziekte overgaan naar de chronische fase. Deze kenmerkt zich door vermageren, bleke slijmvliezen, verhoogde bloedingsneiging en vergrootte lymfeknopen. Vaak zijn er ontstekingen van bijvoorbeeld de huid, nieren, ogen of gewrichten.

preventie: er is geen vaccin vooraf. Voorkom besmetting door gebruik van een goede tekenband, eventueel in combinatie met een spot-on tekenpipet. Controleer je hond dagelijks en verwijder eventueel aanwezige teken met een tekentang.

behandeling: indien vroeg ontdekt kan Ehrlichiose goed behandeld worden met antibiotica. Doxycyline is het middel van eerste keus en moet minimaal 3 weken, maar soms ook wel enkele maanden gegeven worden.

De belangrijkste hartworm, Dirofilaria immitis, komt in Europa voor beneden de lijn Parijs - Milaan voor, eigenlijk is geen enkel gebied in de zuideuropese landen volledig vrij van hartworm.

Hartworm wordt veroorzaakt door de worm ′Dirofilaria immitens′ die wordt overgedragen door verschillende soorten muggen. Na de beet komen de larven van de worm in de bloedbaan en in de longslagader ontwikkelen ze zich tot volwassen wormen die nieuwe larven produceren.
Pas bij zeer zware infecties waarbij veel wormen aanwezig zijn, komen er ook echt wormen in het hart.

symptomen: het duurt zes maanden voor de wormen volwassen zijn en gedurende die tijd vertoont de hond geen klachten en is een infectie eigenlijk ook niet aan te tonen.
Bij een milde infectie hoeft de hond ook als de wormen volwassen zijn geen klachten te krijgen. Maar honden die erg actief zijn en honden met zwaardere infecties zullen wel klachten krijgen.

De klachten worden veroorzaakt door beschadiging van de grote longvaten en longen en bestaan uit hoesten (soms met bloed), vermageren en verlies aan uithoudingsvermogen. De diagnose kan gesteld worden door middel van bloedonderzoek, maar is soms lastig.

preventie: in tegenstelling tot de behandeling is de preventie van hartworm veilig, gemakkelijk en doeltreffend. Sommige preventieve middelen werken ook tegen alle andere veel voorkomende hondenwormen.

Behandel je hond preventief met een geschikt ontwormingsmiddel in de vorm van tabletten (Milbemax) of pipetjes voor in de nek (Stronghold). Deze middelen doden de larven voor ze naar het hart migreren en voorkomen de ontwikkeling van volwassen hartwormen.

Voor een optimale bescherming moet het ontwormingsmiddel maandelijks worden gegeven tot en met een maand na thuiskomst. Ben je langer dan 4 weken in een risicogebied, dan moet je ook tijdens de vakantie al maandelijks een tablet geven, evenals bij thuiskomst en een maand later.
Dit is noodzakelijk omdat bij een zware worminfectie behandeling kan leiden tot een verstopping door dode wormen, en nare complicaties.

behandeling: de behandeling van een hartwormbesmetting is een lang en riskant proces. Zowel stervende hartwormen als hun larven kunnen leiden tot shock en embolie. Tijdens de behandeling staan honden onder strenge controle op bijwerkingen.

Ze moeten in deze periode ook heel rustig blijven. Soms - in vergevorderde gevallen - herstelt hun gezondheid zich niet; zelfs niet na een doeltreffende behandeling.

De vossenlintworm is voor je hond niet echt schadelijk, maar bij mensen kan het ernstige ziekte veroorzaken. Daarom is preventie van infectie toch heel belangrijk.

De natuurlijke gastheer van de vossenlintworm ′Echinococcus′ is de vos. Deze lintworm heeft een tussengastheer (= een dier waarin een parasiet een deel van zijn levenscyclus doorloopt, alvorens in een de eigenlijke gastheer volwassen te worden) nodig, zoals een knaagdier, om zich tot volwassen worm te ontwikkelen.

Honden worden pas geïnfecteerd als ze besmette knaagdieren vangen en opeten. De vossenlintworm komt in het grootste deel van Europa voor (Centraal-, Zuid- en Oost-Europa), ook in Nederland (in het oosten van het land).

symptomen: de vossenlintworm is niet echt schadelijk voor je hond of kat, maar kan bij mensen ernstige problemen geven. De mens kan namelijk ook als ′tussengastheer′ fungeren. Door contact met vossen- of hondenuitwerpselen, besmette aarde of door het eten van zelf geplukte bosvruchten of paddestoelen kunnen mensen besmet raken.

Het larvale stadium kan zich bij mensen in verschillende organen ( o.a. lever, longen) nestelen en zo een ernstige ziekte veroorzaken. Het is daarom toch belangrijk om infecties bij je hond te voorkomen. Vooral voor jezelf!

preventie en behandeling: geef je hond iedere maand een geschikt ontwormingsmiddel, zoals Milbemax tabletten. Ben je niet langer dan 4 weken op vakantie in een gebied waar vossenlintworm voorkomt, dan een tablet bij thuiskomst en één een maand later voldoende.

Ben je langer dan 4 weken in een risicogebied, dan is het beter om ook tijdens de vakantie al maandelijks een tablet te geven, evenals bij thuiskomst en een maand later.